Open Air Museum. Cieszyn. Český Tĕšín.
Celem realizacji projektu pn. „Open Air Museum. Cieszyn. Český Tĕšín.” było stworzenie produktu turystycznego o nowej jakości, opartego na fenomenie podzielonego miasta. Muzeum jest zlokalizowane w szczególnym miejscu – na granicy dwóch państw – i stara się przybliżyć zwiedzającym historię Cieszyna i Czeskiego Cieszyna z różnych punktów widzenia. Dzięki swojej dostępności i wyjątkowemu położeniu cieszy się wartościami turystycznymi oraz edukacyjnymi, jednocześnie tworząc nową atrakcyjną przestrzeń do spędzania wolnego czasu zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
Realizacja projektu została ukończona 30 września 2019 roku przez partnera wiodącego –Miasto Cieszyn oraz partnerów – Miasto Czeski Cieszyn i Bibliotekę Miejską w Czeskim Cieszynie. Współfinansowany był ze środków Programu Operacyjnego Interreg V-A Republika Czeska-Polska 2014-2020. Umowa o współpracy transgranicznej została podpisana pomiędzy partnerami a Ministerstwem Rozwoju Regionalnego Republiki Czeskiej pod koniec czerwca 2017 roku.
W ramach głównych działań projektu powołano polsko-czeską Radę Programową, która odpowiadała za opracowanie koncepcji muzeum i treści ekspozycji muzealnych oraz prawidłową jego realizację; zrewitalizowano nadbrzeże Olzy, m.in. wybudowano ciągi pieszo-rowerowe, uporządkowano zieleń i umieszczono funkcjonalne elementy małej architektury miejskiej w nowoczesnym stylu, np. specjalnie zaprojektowane siedziska, m.in. Koła Czasu – w świecących nocą okręgach, na których umieszczono 28 ważnych dat w historii od powstania Cieszyna do jego podziału w 1920 r. (dostępne również w alfabecie Braille’a) i inne meble miejskie; stworzono ekspozycje muzealne, dostępne w trzech wersjach językowych polskim, czeskim i angielskim, na obu nadbrzeżach Olzy. Przeprowadzono działania promocyjne i informacyjne, w ramach których opracowano identyfikację wizualną muzeum, utworzono stronę internetową z rozszerzonymi informacjami dostępnymi również z muzeum przez kody QR, aplikację mobilną, przy pomocy której można m.in. wysłać pocztówki z muzeum i publikować je w mediach społecznościowych.Wizyta w muzeum rozpoczyna się po polskiej stronie przy Hali Widowiskowo-Sportowej, a następnie przebiega wzdłuż Alei Piastowskiej, w górę rzeki Olzy, aż do Mostu Przyjaźni. Tam trasa przecina linię graniczną i biegnie po czeskiej stronie w kierunku Czytelni i Kawiarni Avion, gdzie po skręceniu w prawo ścieżka dydaktyczna ciągnie się w dół rzeki i przebiega w spokojnym otoczeniu zieleni i ławeczek. Ekspozycja Open Air Museum tematycznie związana jest z dziedzictwem i symboliką granicznej rzeki Olzy oraz przypomina ważne wydarzenia związane z historią miasta podzielonego, dziś dwóch miast, które mają wyjątkowy potencjał kulturowy i historyczny. Ponadto stworzono nową ofertę turystyczną ze ścieżką dydaktyczną opisującą historię i współczesność.
Na polskim brzegu Olzy znajduje się 5 podświetlanych gablot (city-lichtów) z modułami Wi-fi, każdy z nich ma 7 paneli, na których umieszczone są informacje oraz kody QR, po zeskanowaniu których uzyskuje się dostęp do rozszerzonych wersji informacji i galerii zdjęć na stronie internetowej muzeum. Przy pomocy aplikacji można wysłać pocztówkę z muzeum ze swoim wizerunkiem jako pierwszy książę cieszyński Mieszko I, ostatnia księżna z rodu Piastów Elżbieta Lukrecja lub najdłużej panujący w Cieszynie Habsburg, Franciszek Józef I.
Po czeskiej stronie znajduje się komplementarna ekspozycja, zarówno w warstwie architektonicznej, jak i merytorycznej zawartości. Całość stanowi niezwykle udany kompleks rekreacyjno-sportowy z funkcją edukacyjną, stanowiący dla wszystkich korzystających nową atrakcję.W ramach prac inwestycyjnych nadzorowanych przez Miejski Zarząd Dróg w Cieszynie:
- wybudowano nawierzchnię szlaku turystycznego – ciągu pieszo-rowerowego o szerokości 2,4 – 3,5 m bitumiczną w kolorze naturalnym, w obrębie stojaków na rowery oraz siedzisk wykonano nawierzchnię żwirową, wzdłuż ścieżki zamontowano 5 gablot z podświetleniem LED – (city-lightów, wyposażonych w ładowarki USB i sieci Wi-fi) będących nośnikiem treści muzealnych na 7 panelach zmiennych i jednym stałym w każdym;
- oświetlono szlaki i ekspozycję muzealną, na całej długości ścieżki postawiono kolumny oświetleniowe o wysokości 3,5 m w wersji jednoramiennej i dwuramiennej, zamontowano oprawy w gruncie, które podświetlają korony wybranych drzew, zamontowano oświetlenie LED zintegrowane z Kołami Czasu;
- w centralnej części usypano górkę widokową i obsadzono ją ozdobną trawą;
- zabezpieczono brzegi nad rz. Olzą i Młynówką, wyremontowano barierki, które pozostawiono w miejscach w których zachodzi niebezpieczeństwo wypadku, pozostałe zdemontowano. Koło barierek posadzono pnącza;
- wzdłuż alei ustawiono estetyczne i nowoczesne elementy małej architektury: indywidualnie zaprojektowane siedziska na fundamencie betonowym, o konstrukcji spawanej z profili zamkniętych, obudowane gładkimi olejowanymi deskami z modrzewia syberyjskiego, kosze na śmieci i psie odchody oraz stojaki rowerowe ze stali;
- siedziska z tworzywa sztucznego (polietylen) w kolorze żółtym,
- indywidualnie zaprojektowane Koła Czasu – na fundamencie betonowym, spawane z profili ze stali aluminiowej, z wewnętrzną stroną obudowaną drewnem – olejowanym modrzewiem syberyjskim. Boki wykończono wodoodporną płytą cementowo-drzazgową obłożoną blachą ze stali nierdzewnej. Profil ceowy od zewnątrz zakryty poliwęglanem podświetlanym taśmami LED o naturalnym kolorze światła. Leżanki i siedziska są również drewniane. Podesty wokół wykonane z profili ze stali aluminiowej i kraty pomostowej,
- zadbano o zieleń – wycięto niektóre drzewa i krzewy (w złym stanie), przesadzono część z nich, zaś największa część została poddana zabiegom pielęgnacyjnym. Wykonano także nasadzenia drzew, bylin i pnączy. Urządzono wielogatunkową rabatę, która od wczesnej wiosny do późnej jesieni będzie zmieniać swój charakter;
- wyremontowano koryto kanału Młynówki na długości 225 mb. Prace objęły również remont muru oporowego od strony Góry Zamkowej, rozbiórkę drewnianego umocnienia i wykonanie żelbetowego muru obłożonego piaskowcem. Odmulono dno i wykonano miejsca habitatowe dla ryb.