Utworzenie Centrum Dziedzictwa Kulturowego Bramy Morawskiej na Zamku Piastowskim w Raciborzu
Przedmiotem projektu była rewaloryzacja obiektów Zamku Piastowskiego w Raciborzu
pochodzącego z XII w. na cele utworzenia Centrum Dziedzictwa Kulturowego Bramy Morawskiej
służące szeroko rozumianej edukacji kulturowej. Program odbudowy i uruchomienia kompleksu
zamkowego podzielono na etapy:
Etap 1: remont i adaptacja Budynku Bramnego „F” na centrum organizacji imprez zamkowych.
Etap 2a: remont i adaptacja Budynku Mieszkalnego „D” na cele wystawiennicze i naukowe.
Etap 2b: remont i wstępna adaptacja Budynku Słodowni „B” na cele gastronomiczne, artystyczne,
naukowe, noclegowe i magazynowo – techniczne (zakres robót przewidzianych do wykonania w
ramach projektu to: roboty przygotowawcze i pomocnicze, budowlano-konstrukcyjne, pokrycie
dachowe, elementy ślusarsko-kowalskie, okna i drzwi zewnętrzne, przepona pozioma, tynki
zewnętrzne budynku Słodowni, osadzenie podokienników zewnętrznych).
Etap 3: rewaloryzacja Dziedzińca Zamkowego i jego adaptacja na potrzeby spektakli i koncertów
plenerowych wraz z wyposażeniem (w tym zakup sceny, głośników i ławek) oraz roboty
zabezpieczające przyziemie kaplicy i mury obronne.
Głównym celem projektu była przebudowa i remont istniejących obiektów użyteczności publicznej
kształtujących metropolitarny wizerunek regionu. Celem projektu było również wykreowanie
markowego produktu turystyki kulturowej w historycznym mieście przygranicznym Racibórz, co
niewątpliwie wpłynęło na zwiększenie atrakcyjności turystycznej ziemi raciborskiej. Do celów
projektu należy zaliczyć również organizację imprez o charakterze ponadlokalnym, regionalnym,
krajowym i międzynarodowym, stanowiących zarazem rezultaty projektu. Beneficjent założył we
wniosku o dofinansowanie wskaźniki rezultatu projektu:
· Liczba osób korzystających z Centrum: 3000,
· Liczba imprez organizowanych w Centrum: 10.
W 2012 roku Zamek Piastowski odwiedziło ok. 32 tys. osób z całego świata. Zarządzająca zabytkiem
Agencja Promocji Ziemi Raciborskiej i Wspierania Przedsiębiorczości na Zamku Piastowskim w
Raciborzu zorganizowała szereg wystaw stałych i czasowych oraz imprez plenerowych, w tym
jarmark. Hitem okazały się ekspozycje Śląskie Sherwood (wystawa stała poświęcona dziejom śląskich
lasów i łowiectwa), gabinet tortur czy Świat kobiety. Oglądać można kolekcje modeli historycznych
okrętów, pamiątki związane z ziemią raciborską i policją oraz okazy przyrodnicze. W grudniu
zakupiono wierne repliki dawnych narzędzi tortur oraz kopie historycznych strojów. Wcześniej
pojawiła się zbroja husarza pocztowego. Dużą frekwencją cieszyła się I Zamkowa Noc z Duchami oraz
I Zamkowa Noc Czerwona Kura. W grudniu na Zamku gościł Mikołaj z jeźdźcami a w wakacje przez
cały sierpień trwała akcja Zamkowy Zuch 2012. Odbyło się kilka ciekawych prelekcji i koncertów.
Zamkowy Punkt Informacji Turystycznej czynny jest w soboty i niedziele aż do 18.00.
Poprzez wykreowanie markowego produktu turystyki kulturowej regionu raciborskiego, projekt
znacznie wpłynął na zwiększenie atrakcyjności turystycznej Ziemi Raciborskiej. Przekłada się to na
zwiększenie konkurencyjności lokalnej gospodarki oraz atrakcyjności inwestycyjnej Powiatu
Raciborskiego. Ze względu na fakt, iż turystyka daje możliwość dynamicznego rozwoju
gospodarczego i społecznego, realizacja projektu w ujęciu długofalowym przyczyni się do powstania
nowych miejsc, podnoszenia poziomu życia społeczeństwa i zwiększania konkurencyjności regionów
przy zachowaniu tradycyjnych wartości polskiego społeczeństwa, w zgodzie z zasadą
zrównoważonego rozwoju.
Zgodnie z przeznaczeniem obiektu, jednym z najważniejszych efektów projektu jest uruchomienie
imprez kulturalnych i artystycznych o zasięgu ponadlokalnym w historycznym miejscu bardzo dobrze
rozpoznawalnym przez społeczeństwo. Zamek pełni rolę tętniącego życiem ośrodka kultury, gdzie
mają miejsce liczne wystawy, warsztaty artystyczne, spektakle, wycieczki, sesje fotograficzne.
Zamkowa scena otwarta jest dla młodych artystów, o czym świadczą organizowane festiwale oraz
liczne prezentacje Młodzieżowego Domu Kultury w Raciborzu.
Zamek Piastowski stał się również ważnym elementem edukacyjnym. Będąc obiektem przyjaznym,
komunikatywnym, otwartym, szczególnie na działania edukacyjne, zabytek w swojej obecnej formie
odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu więzi emocjonalnej między uczniem a jego historycznym
otoczeniem. Uświadamia uczniom wartości historyczne, artystyczne i społeczne obiektu
historycznego jako nośnika pamięci naszej społeczności, wyzwala w uczniu ciekawość poznawczą w
odniesieniu do historii i własnej miejscowości, wywołuje pozytywny i żywy stosunek do obiektu
zarówno na poziomie refleksji jak i emocji. Centrum Dziedzictwa Kulturowego Bramy Morawskiej
rozwinęło także znacznie aktywność społeczną- to dzięki pomocy zaangażowanych wolontariuszy
możliwe są tak liczne wydarzenia kulturalne.
Celem pomyślnie zrealizowanym było wzbogacenie funkcji Zamku Piastowskiego, pozwalających mu
konkurować w skali kraju i Europy z innymi obiektami zabytkowymi oraz spełniać swoje zadanie
wobec regionu. Dawna siedziba Piastów górnośląskich znajduje się coraz częściej w programie
zorganizowanych wycieczek z całej Europy, a także z USA, Kanady, Indonezji, Konga. Dzięki
utworzeniu Centrum Dziedzictwa Kulturowego turystyka stała się jedną z raciborskich usług. Władze
powiatu raciborskiego chcą, aby zamek utrwalił się na mapie atrakcyjnych miejsc w Polsce, dlatego
promują go w kraju i za granicą podczas międzynarodowych targów.