Rewitalizacja Rynku w Koziegłowach
Rynek - serce miasta Koziegłów, po wielu latach starań i zabiegów doczekał się rewitalizacji. Jego układ od
XTV w. nie uległ znacznym zmianom, różnic można dopatrzeć się w odnawianych na bieżąco elewacjach budynków i architekturze roślinnej skweru. Przez wiele lat rynek był miejscem targowym, co powodowało coraz
większą jego degradację. Zmiana lokalizacji targowiska stała się początkiem działań w kierunku rewitalizacji
rynku. Gmina i Miasto Koziegłowy, podpisała umowę na wykonanie robót budowlanych pn. „Rewitalizacja rynku
w Koziegłowach\" w ramach RPOWSL na lata 2007-2013. Przedmiotem projektu była rewitalizacja zdegradowanego
rynku w Koziegłowach i nadanie mu funkcji turystycznych, rekreacyjnych, gospodarczych i kulturalnych.
Powierzchnia wyremontowanej i przebudowanej infrastruktury publicznej na terenie zrewitalizowanym to
6231,6 m2. W ramach projektu przeprowadzono prace modernizacyjne istniejącej płyty rynku, polegające na
wykonaniu nowej nawierzchni rynku z kostki brukowej granitowej, oświetleniu terenu, wykonaniu fontanny
oraz prace wykończeniowe. Zmodernizowane zostały również nawierzchnie dwóch dróg gminnych, okalających
rynek od części północnej i zachodniej oraz wykonany został remont istniejącej kanalizacji deszczowej.
Projekt miał na celu przyczynić się do uzyskania jednolitego charakteru zabudowy i klimatu historycznego rynku
oraz pozwolić na jego wielofunkcyjne wykorzystanie. Rewitalizacja została zakończona w 2011 r. Realizowana
inwestycja była objęta ochroną konserwatorską, wynikającą z faktu wpisania do rejestru zabytków układu
urbanistycznego Koziegłów. W okresie od grudnia 2009 do 2010 roku prowadzono badania archeologiczne.
W ich wyniku odkryto ślady wielofazowej zabudowy centralnej części miasta oraz zabytki ruchome datowane
od XV do XIX w. Najstarsze, odkryte pozostałości budynków pochodzą najprawdopodobniej z XV-XVI
wieku. Jednym z nich była przypuszczalnie kuźnia, która funkcjonowała na potrzeby mieszkańców i przyjezdnych.
Kolejny odsłonięty w trakcie wykopalisk drewniany budynek można również z dużym prawdopodobieństwem
datować na okres XV-XVI wieku, budynek ten mógł pełnić funkcję gospodarczą lub handlową. Do uni -
katowych znalezisk należał także obiekt, w którym znajdowała się jama wyłożona splecionymi gałęziami na
wzór plecionki. W tym przypadku również nie udało się ustalić jego przeznaczenia. Najprawdopodobniej był to
obiekt o charakterze produkcyjnym. Głównym celem badań archeologicznych na rynku w Koziegłowach było
znalezienie i odsłonięcie ewentualnych pozostałości ratusza miejskiego. W efekcie już w pierwszym dniu wykopalisk
natrafiono na jego kamienne fundamenty. Pierwotne był to zapewne drewniany budynek na planie
prostokąta o wymiarach 24,5 x 14,2m. Układ murów fundamentowych odzwierciedlał podział funkcjonalny budynku
na część północno-wschodnią i południowo-zachodnią. Od frontu, w części południowo-zachodniej
znajdowały się w nim pomieszczenia dla burmistrza miasta i rady miejskiej oraz część przeznaczona na potrzeby
karczmy i zajazdu dla gości. W części północno - wschodniej znajdowała się stajnia na całej długości
budynku. Budynek ten powstał prawdopodobnie w 2 poł. XVIII w. lub w wieku XIX. Z dokumentów archiwalnych
wiadomo, że miasto w roku 1818 starało się o dofinansowanie budowy nowego murowanego ratusza,
ale jego koszty były zbyt duże. Plany kamiennej budowli zachowały się w Archiwum Państwowym w Łodzi. Na
rynku odkryto również pozostałości bruków kamiennych pokrywających plac oraz niezwykle interesujące zagospodarowanie
terenu wokół studni, w postaci precyzyjnie ułożonej nawierzchni z dużych kamieni wapiennych
i czworokątnego rowka, stanowiącego odwodnienie. Wśród licznych odkrytych zabytków ruchomych
przeważają fragmenty naczyń ceramicznych datowanych na okres od XV do XIX w. Znaleziono także pojedyncze
monety z XVII-XIX w. Były to szelągi Jana Kazimierza, tzw. „boratynki\" grosze koronne Stanisława Augusta
Poniatowskiego, gorsze z okresu Księstwa Warszawskiego, Królestwa Polskiego i kopiejki z XIX w.
Spośród zabytków ruchomych najcenniejszym odkryciem był, pozyskany podczas nadzoru archeologicznego,
zbiór ponad 200 fragmentów kafli piecowych. Ze względu na wykonanie i rodzaj zdobienia zbiór ten można
datować na 2 poł. XVI - 1 poł. XVII w. Wśród nich znajdowały się wyjątkowe kafle z herbem rodowym Filipa
Padniewskicgo, biskupa krakowskiego i księcia siewierskiego w latach 1562-1572. Chociaż po odkrytych pozostałościach
ratusza miejskiego, udało się jedynie zachować zarys i wkomponować jego fundament w rynek,
to właśnie dzięki tej inwestycji miejsce to odzyskało historyczny blask, zyskując jednocześnie na funkcjonalności.
Celem projektu było wielofunkcyjne wykorzystanie zdegradowanego obszaru rynku. Rewitalizacja przyczyniła
się również do nadania mu nowych funkcji turystycznych, rekreacyjnych i kulturalnych. Przekształcony
teren stał się atrakcją turystyczną i miejscem kultury. Architektura, która powstała na rynku tj. wielobarwna
fontanna z trzema kozimi głowami (symbol historyczny Koziegłów) oraz drewniane pergole, kolorowe klomby
w okresie letnim a także oświetlona choinka, kurtyna świetlna oraz nowy, dodatkowy produkt, świetlista fontanna
w okresie zimowym, stanowią wspaniała atrakcję dla mieszkańców, przejezdnych a także osób odwiedzających
Koziegłowy. W tym miejscu spotykają się całe rodziny, znajomi, wycieczki szkolne itp. Pamiątkowe
zdjęcie przy tych atrakcjach jest nieodzownym elementem dla odwiedzających. Przypuszczalna liczba turystów
to około 10 000 rocznie.
Realizacja projektu sprawiła, iż teren ten stał się bardziej przyjaznym miejscem. Rewitalizacja rynku pozwoliła
na uzyskanie jednolitego charakteru zabudowy i klimatu historycznego rynku oraz umożliwienie jego
wielofunkcyjnego wykorzystania.
W lipcu 2011r. na rynku w Koziegłowach odbyło się uroczyste otwarcie rynku po rewitalizacji w nawiązaniu do
historii i tradycji towarzyszyły im liczne atrakcje, występy oraz koncerty. W uroczystości udział wzięli posłanka
Jadwiga Wiśniewska, senator Czesław Ryszka, wicemarszałek Mariusz Kleszczewski, delegacja władz
samorządowych z Rumunii z wiceburmistrzem Vatra Dornei Rusu Mircea, burmistrz Myszkowa Włodzimierz
Żak, burmistrz Siewierza Zdzisław Banaś, Dyrektor Śląskiego Oddziału Regionalnego ARiMR w
Częstochowie Stanisław Gmitruk, Katarzyna Merta Wałek z biura poselskiego Małgorzaty Handzlik,
przedstawiciele Wydziału Terenów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach, przedstawiciele
Starostwa Powiatowego w Myszkowie, wykonawcy, radni powiatowi i gminni, sołtysi, Ochotnicze Straże
Pożarne oraz mieszkańcy okolicznych miejscowości, a turystom nie sposób było tędy przejechać i nie
zatrzymać się aby również uczestniczyć w zabawie. W przemówieniach oraz listach gratulacyjnych dla władz
Koziegłów podło wiele słów uznania za rewitalizację rynku.Honorowy medal Senatu z wizerunkiem
senackiego godła, jako wyraz uznania senatora Czesława Ryszki otrzymał burmistrza Jacek Ślęczka za
rewitalizację rynku w Koziegłowach wraz z życzeniem. Inscenizację historyczną, w wykonaniu Bractwa
Rycerskiego Zamku Będzin i Bractwa Rycerskiego Krystyna z Koziegłów, rozpoczął barwny, konny korowód
wojsk powracających triumfalnie z bitwy pod Grunwaldem ze zdobyczami. Nie zabrakło tańca, muzyki i
pojedynku. Finałem było symboliczne przekazanie burmistrzowi Koziegłów dokumentu z nadaniem praw
miejskich. Inscenizacji historycznej towarzyszyła odpowiednia narracja i gotycka muzyka. Nie łatwe zadanie
otrzymali goście przecinający świerkową koronę rycerskimi sztyletami. Uzupełnieniem historycznej części
imprezy było bicie średniowiecznych koziegłowskich monet oraz wystawa znalezisk archeologicznych z rynku,
przygotowana przez Zbigniewa Małka, archeologa przeprowadzającego badania na rynku z biura
ArcheoProjekt, które można było oglądać na rynku i w Urzędzie Gminy, a także krótka prezentacja z kart
historii rynku, przygotowana przez Leonarda Jagodę. Z epoki średniowiecza przenieśliśmy się do różnych
okresów muzycznych XX w. za sprawą filharmoników częstochowskich. Dużą niespodzianką był luźny,
wesoły program, przepełniony dużą dawką temperamentu w muzyce. Występ Orkiestry Symfonicznej
Filharmoników Częstochowskich, pod dyrygenturą Tomasza Chmiela z wokalistką Magdaleną Syposz i
Michałem Gaszem podbił serca publiczności. Progresywny rock czyli koncert zespołu ShaleYesH z wokalistą,
który, na co dzień jest solistą w zespole Piotra Rubika–Michałem Gasz, też warto było zobaczyć.
Wieczorem nad Koziegłowami uniosły się lampiony szczęścia, wypuszczone przez mieszkańców jako symbol
epokowego wydarzenia. Wesołe miasteczko zabawiło mieszkańców do białego rana. Uroczysty dzień
zakończyła zabawa taneczna przy muzyce dla każdego, młodej Grupy AKG z Woźnik.
Corocznie na rynku odbywają się Dni Gminy i Miasta Koziegłowy, podczas których w nawiązaniu do tradycji i
historii w połączeniu z nowoczesnymi klimatami wspaniale bawią się wszystkie pokolenia. W centrum rynku
stworzono również teren na właściwe eksponowanie i promowanie produktów oferowanych przez lokalnych
przedsiębiorców, a jak wiadomo Koziegłowy słyną z produkcji sztucznych choinek. Tzw. „Zagłębie sztucznych
choinek”. Można powiedzieć, że cały grudzień w miasteczku trwa „Święto Choinki”. W tym okresie Koziegłowy
przystrojone są pięknymi choinkami, girlandami, kolorowymi ozdobami. Przyjezdni mogą dowiedzieć się
wszystkiego o produkcji i kupić sobie drzewko (sztuczne)–dekorowane w zależności od świąt, wydarzeń. Do
najstarszego rzemiosła w Koziegłowach jak twierdzą znawcy sztuki ludowej zaliczane jest plecionkarstwo.
Z różnych materiałów szczególnie wiór z którego wyrabia się kapelusze i inne ozdoby. To dzięki nim
miasteczko zawdzięcza swój rozgłos w całym kraju i zagranicą.