Budatín – Strumień: Rewitalizacja i rozwój dziedzictwa kulturowego
Głównym założeniem projektu była rewitalizacja piwnic w najstarszym na Śląsku ratuszu z 1626r. wraz z uporządkowaniem przestrzeni wokół.
Przed realizacją projektu w podziemiach Ratusza w Strumieniu znajdowały się niewykorzystane pomieszczenia o powierzchni 137 m2 zaś za budynkiem istniał niewykorzystany, zaniedbany plac i niezbyt estetycznie wyglądające toalety publiczne.
137 m.kw. powierzchni było zniszczoną, zapomnianą przestrzenią. W przeciągu roku piwnice zmieniły się w nowoczesną galerię sztuki, która naturalnie przyjęła nazwę Galeria Pod Ratuszem.
Adaptacja urzędowych piwnic na pierwszą w gminie galerię sztuki była głównym elementem projektu. Ciekawymi rozwiązaniami z zakresu architektury i projektowania są podświetlane szyby znajdujące się po bokach każdej z sal ekspozycyjnych, tynki renowacyjne zabezpieczające przed wilgocią oraz wentylacja mechaniczna z funkcją grzania i chłodzenia.
Ponadto zagospodarowano teren za budynkiem urzędu. Wyburzono stare szalety, a w ich miejsce postawiono nowe, funkcjonalne, z udogodnieniami dla niepełnosprawnych. Stworzono nowe miejsca parkingowe oraz przyjazny skwer z ławkami.
Projekt realizowany był we współpracy z województwem Żylińskim. Po stronie słowackiej odnowiono przestrzeń wokół zamku w Budatinie, uporządkowano park zamkowy, ustawiono małą architekturę (ławki, kosze na śmieci, oświetlenie). Powstało także przenośne podium oraz siedzenia dla widowni.
Głównym celem projektu jest ochrona i wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w celu rozszerzenia możliwości transgranicznej współpracy przygranicznych regionów.
Celami szczegółowymi są m.in.:
- tworzenie współpracy i wymiany kulturalnej,
- tworzenie turystycznych i tradycyjnych produktów rzemieślniczych przy wykorzystaniu potencjału obydwu stron pogranicza,
- organizowanie wspólnych transgranicznych działań o długotrwałym charakterze.
Planowanym efektem projektu była odnowa i rewitalizacja parku zamkowego w Budatínie i powstanie galerii w Strumieniu i te efekty zostały osiągnięte. Rezultatem było również rozszerzenie bazy informacyjnej i wiedzy o tradycjach i kulturze Sąsiadów poprzez współpracę z partnerem zagranicznym. Zakładany efekt został osiągnięty poprzez wspólnie organizowane imprezy przedstawiające zwyczaje, tradycje i kulturę polską i słowacką. Planowanym efektem było również zapoczątkowanie współpracy między Partnerami co dzięki zorganizowanym wydarzeniom w ramach projektu zostało osiągnięte.
Realizacja projektu znacząco uatrakcyjniła centrum miasta Strumień zarówno pod kątem infrastruktury jak i kultury oraz turystyki. Dodatkowe miejsca parkingowe za ratuszem, nowe szalety publiczne, mała architektura (kosze na śmieci, ławki, oświetlenie) sprawiają, że teren za budynkiem urzędu jest bardziej przyjazny dla odwiedzających zarówno starówkę jak i galerię. Zwiększyła się również atrakcyjność centrum miasta. Galeria stała się miejscem chętnie odwiedzanym przez gości spoza Strumienia. Z jednej strony można tu przyjrzeć się zabytkowym sklepieniom, z drugiej odwiedzających do galerii przyciągają ciekawe wystawy, spotkania, konferencje i szkolenia.
Beneficjenci po obu stronach granicy wspólnie zorganizowali 6 imprez kulturalnych:
- Workshop Budatín – Strumień - prezentacja projektu, wystawa prac polskich fotografów amatorów w Powazskim Muzeum w Żilinie,
- Staromiejski Jarmark - słowackie druciarstwo, koronkarstwo, rzeźbiarstwo w Parku Miejskim w Strumieniu,
- Dzień Rzeźbiarstwa – polscy rzeźbiarze wspólnie z słowackimi wykonują tratwę flisacką,
- Dzień Muzyki – polskie zespoły muzyczne na zamku w Budatinie,
- Wystawa druciarstwa – ekspozycja słowackiego druciarstwa w nowo powstałej galerii w Strumieniu,
- Workshop Strumień – Budatín – podsumowanie projektu, uroczyste oficjalne otwarcie galerii w podziemiach Ratusza w Strumieniu oraz placu za Ratuszem.
Realizacja projektu miała na celu wykorzystanie istniejącego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego przez co rozszerzył się obszar możliwości transgranicznej współpracy przygranicznych regionów. Współpraca taka przyczynia się do społecznego i gospodarczego rozwoju obu regionów. W ramach realizacji wspólnego projektu zostały pokazane i uatrakcyjnione obiekty dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w polsko-słowackim transgranicznym regionie. Na podstawie wymiany doświadczeń, uwag i spostrzeżeń w trakcie realizacji projektu Partnerzy nawiązali aktywną współpracę, która zaowocowała organizacją festiwali, wystaw ludowych, imprez muzycznych, artystycznych w kolejnych latach po realizacji projektu. Wzrosła wiedza i świadomość na temat kultury i tradycji w Polsce i na Słowacji. Realizacja projektu przyczyniła się do zdobycia doświadczenia we współpracy międzynarodowej Partnerów Projektu. Dzięki zrealizowanym w ramach projektu działaniom (inwestycyjnym i skierowanym na rozwój współpracy transgranicznej) nastąpiła poprawa jakości życia mieszkańców w polsko-słowackim, transgranicznym regionie. Poprzez rewitalizację i odnowienie parku przy zamku w Budatínie zostało udostępnione dla wszystkich piękno bioróżnorodności fauny i flory parku, zostały stworzone warunki do prezentacji kulturalnych i rzemieślniczych przedsięwzięć. Rekonstrukcja pomieszczeń w budynku historycznego Ratusza w Gminie Strumień otworzyła nowe możliwości promocji kultury lokalnej i międzynarodowej w celu zachowania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych generacji i wzbogaciły kalendarz imprez polsko-słowackich. Dzięki realizacji projektu nawiązały się kontakty pomiędzy uczestnikami wydarzeń kulturalnych zapoczątkowanych w ramach realizacji projektu, a także między instytucjami kultury Partnerów Projektu, które w przyszłości mogą prowadzić do sukcesu kolejnych wspólnych projektów.