KOMPLEKS WIEŻE KWK POLSKA. REWITALIZACJA TERENU ZABYTKOWYCH WIEŻ WYCIĄGOWYCH

photo_384_2285.jpg photo_384_2285.jpg

Wieże wyciągowe kopalni „Polska”, zespół unikatowy w skali regionu i kraju, zachowały się jako jedyne obiekty z całej historycznej zabudowy kopalni. Wieże są wpisane do rejestru zabytków województwa śląskiego pod nr A/110/04. Projekt rewitalizacji opracowano i zrealizowano w celu uratowania zabytku i stworzenia miejsca kultywowania tradycji górniczej i pamięci o przemysłowym pochodzeniu miasta i regionu.

Wieże wyciągowe szybów I i II - zespół dwóch wież wyciągowych obrazujących rozwój techniki wydobywczej oraz reprezentującej odmienne typy konstrukcji.

Wieża szybu II – kozłowa, pochodzi z lat 1889-1891. Wieżę wykonano jako stalową z elementów pełnościennych. Zasadniczą konstrukcją nośną wieży są cztery słupy narożne, nitowane, o przekroju prostokątnym i kącie nachylenia ok. 60o w kierunku osi podłużnej nadszybia. Na słupach oparta jest platforma mieszcząca cztery koła wyciągowe. Jest to jedyna zachowana wieża reprezentująca ten typ konstrukcji.

Wieża szybu I, basztowa, bud. 1908 r. Zasadniczy ustrój nośny wieży stanowią cztery słupy kratowe, nitowane, stężone w trzech poziomach, ze ścianami szkieletowymi (ruszty stalowe wypełnione cegłą). W głowicy wieży mieściła się hala maszyny wyciągowej. Jest to jedna z pierwszych wież tego typu, najstarsza z trzech zachowanych na terenie województwa wież basztowych z urządzeniem wyciągowym w głowicy i jedna z pierwszych z elektryczną maszyną wyciągową, a także jedna z najstarszych w Europie.

W ramach projektu w głowicy wieży zaaranżowano przestrzeń wystawową, gdzie mieści się ekspozycja dotycząca górniczej historii miasta. Przestrzeń ta pełni równocześnie funkcję punktu widokowego i jest dostępna przy pomocy dźwigu.

Zagospodarowanie otoczenia wież – strefy „Wody”, „Ziemi”, „Drewna”, „Stali” i „Powietrza”.

Koncepcja zagospodarowania otoczenia wież została oparta na idei żywiołów i środowisk, które występują w kopalni. Z półhektarowej działki wydzielono plac parkingowy, przeznaczony również dla organizacji imprez plenerowych, a pozostała część została podzielona na strefy przypisane poszczególnym żywiołom. Tak więc zaprojektowano strefę „Woda”, a w niej płytki basen przy wieży basztowej, z wystającymi ponad lustro wody płytami do chodzenia oraz sceną „na wodzie” do przedstawień plenerowych. Strefa „Ziemia” jest labiryntem spacerowym wydzielonym ścianami z gabionów i zarazem ścieżką dydaktyczną, zaaranżowaną planszami o historii przemysłu w Świętochłowicach i historii kopalni „Polska”, strefa „Drewno” – labiryntem sprawnościowym z torem przeszkód wykonanym z elementów drewnianych, strefa „Stal” – labiryntem rekreacyjnym z urządzeniem do gry w minigolfa, natomiast strefa „Powietrze” została zaaranżowana pod wieżą kozłową i tam zamontowano urządzenia sprawnościowe i siłownię na wolnym powietrzu.

Pawilon. W otoczeniu wież zrealizowano pawilon zaplecza funkcji kulturalnej z dwiema salami konferencyjnymi, pomieszczeniami biurowymi i sanitarnymi. Budynek ma architekturę neutralną, dostosowaną do charakteru zabytku.

Cały kompleks zaprojektowano jako przestrzeń bez barier architektonicznych. Istotnym elementem projektu jest wieczorna iluminacja wież o zmieniającej się kolorystyce.

Kompleks jest zarządzany przez Centrum Kultury Śląskiej w Świętochłowicach. Zabytek po przeprowadzeniu inwestycji zyskał nowe funkcje, dzięki którym jest dostępny do późnych godzin wieczornych i już teraz zalicza się do najchętniej odwiedzanych obiektów w mieście. Przeprowadzenie prac gwarantuje dalsze zachowanie zabytku i zapewnia mu atrakcyjność. Odbywają się tu spotkania z artystami, latem 2015 r. miały tu miejsce spektakle teatralne i plenery artystyczne. Już dwukrotnie – w 2014 i 2015 roku – odbyły się tu imprezy w ramach Industriady. Trwają starania o włączenie obiektu do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Dzięki realizacji projektu miasto zyskało nowy, atrakcyjny obiekt, zdolny zainteresować szerokie grono odwiedzających, zarówno miłośników zabytków, pasjonatów tradycji górniczej i architektury poprzemysłowej, jak i mieszkańców – bez względu na wiek. Wieże stały się jednym z istotnych elementów promocji miasta na zewnątrz.

Realizacja projektu pn. Rewitalizacja i adaptacja na cele kulturalne oraz edukacyjne, turystyczne i społeczne zabytkowych wież wyciągowych dawnej kopalni \"Polska\" w Świętochłowicach przy ul. Wojska Polskiego uzyskała dofinansowanie w wysokości 5 338 827,90 zł ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (RPO WSL), Priorytet VI, Poddziałanie 6.2.1 „Rewitalizacja – duże miasta”.

Galeria zdjęć
Po kliknięciu na obrazku zostanie otwarte okno modalne z dużą wersją obrazka. Możliwe będzie przeglądanie galerii kolejnych obrazków.
Korzystanie z galerii za pomocą skrótów klawiszowych:
  • Escape: zamyka galerie.
  • Spacja: uruchamia/zatrzymuje automatyczny slaidshow (play/pause).
  • Lewa strzałka: poprzedni slaid.
  • Prawa strzałka: następny slaid.
After clicking on the image a modal window will open with a large version of the image. It will be possible to browse the gallery of subsequent images.
Using the gallery using keyboard shortcuts:
  • Escape: closes the galleries.
  • Space: starts / stops automatic slaidshow (play / pause).
  • Left arrow: previous slaid.
  • Right arrow: next slaid.
photo_384_2285.jpg photo_384_2286.jpg photo_384_2287.jpg photo_384_2288.jpg