Zorganizowana w 2003 roku przez katowickie Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej wystawa pod nazwą „Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku” nie mogła zostać zaprezentowana w Radzionkowie ze względu na znaczną powierzchnię wystawienniczą wymaganą dla zgromadzonych eksponatów. Jej autorzy podjęli temat jednego z najboleśniejszych rozdziałów w historii Górnego Śląska, rozdziału starannie przemilczanego w okresie powojennym. 
W styczniu 2007 roku, władze Radzionkowa zwróciły się do IPN w Katowicach o rozważenie możliwości przekazania przedmiotowej wystawy w celu zorganizowania, na jej bazie, stałej ekspozycji upamiętniającej tą część Tragedii Górnośląskiej w budynku nieczynnego i zaniedbanego, dziewiętnastowiecznego dworca kolejowego. Po wyrażeniu zgody przez IPN burmistrz miasta Radzionków zwrócił się do PKP w Katowicach z wnioskiem o przejęcie przez samorząd budynku dworca. 
W lutym 2007 r. Polskie Koleje Państwowe wszczęły postępowania dotyczące uregulowania stanu prawnego nieruchomości obejmującej przedmiotowy dworzec. 
Prace te trwały niestety bardzo długo, gdyż dopiero we wrześniu 2009 r. wydzielono działkę gruntu pod budynkiem dworca PKP. W roku 2010 Rada Miasta Radzionków podjęła uchwałę o zmianie planu miejscowego, ustalając na terenie dworca strefę inwestycji celu publicznego. Dopiero w lutym 2012 r. Gmina Radzionków aktem notarialnym stała się właścicielem budynku dworca PKP. Został on zakupiony przez miasto za kwotę 264 466 złotych. Według planów opracowanych przez miasto Radzionków, budynek został wyremontowany na potrzeby urządzenia w nim Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945r.  Koszt całkowity remontu wyniósł około 450.000 zł z czego większość stanowiła dotacja unijna. Po zakończeniu prac remontowych przystąpiono do opracowania koncepcji stałej ekspozycji poświęconej deportacjom oraz sposobu prowadzenia narracji historycznej. Koncepcja ta została opracowana w ścisłej współpracy z katowickim oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej. Stworzona w formie prezentacji koncepcja wystawy została zaprezentowana śląskim samorządowcom, którzy w imieniu swoich gmin i społeczności lokalnych zadeklarowali udział w projekcie.

Ideą, która przyświecała twórcom projektu było stworzenie ośrodka, który trwale dokumentowałby pamięć o deportacjach Górnoślązaków. Ośrodek ten ma pełnić rolę centrum gromadzenia dokumentów, opracowań, źródeł literaturowych, pamiątek dotyczących tych wydarzeń. Równie istotną częścią projektu jest stała ekspozycja prezentująca genezę, przebieg oraz złożoność wywózek. Staraliśmy się przygotować ją w taki sposób by była atrakcyjna pod kątem prowadzonej narracji historycznej także dla młodego pokolenia. Niezmiernie cieszy fakt, że w projekt zaangażowało się aż dwadzieścia osiem śląskich samorządów, które wsparły powstający ośrodek zarówno merytorycznie jak i finansowo. Ta współpraca w zakresie utrwalania pamięci jest we współczesnej śląskiej historii zjawiskiem bez precedensu co dobitnie świadczy o  roli, znaczeniu i nadziei jakie są wiązane z Centrum.

 W Radzionkowie powstał nowoczesny obiekt muzealny, który oprócz tego, iż pełni rolę „pomnika przeszłości”, podkreśla także znaczenie i możliwości wynikające ze współpracy pomiędzy samorządami lokalnymi.