Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w Dąbrowie Górniczej.
Kompleks Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej zajmuje powierzchnię 5 hektarów i składa się z 3 części podzielonych na 10 pawilonów. Pierwsza część jest przeznaczona dla dzieci niepełnosprawnych. Znajduje się w niej przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum, a także nowoczesny zespół rehabilitacyjno-rewalidacyjny gdzie prowadzone są zajęcia rewalidacji oraz zajęcia specjalistyczne, m.in. z logopedii, rehabilitacji ruchu, orientacji przestrzennej, oraz treningu słuchowego metodą Tomatisa, odbywają się tu też spotkania z pedagogami i psychologami. Część ta mieści także Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka – jednostkę świadczącą pomoc w celu pobudzenia psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole. Realizowane są tu zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, jak również udzielane jest wsparcie rodzinom wychowującym dzieci niepełnosprawne. Druga część kompleksu przeznaczona jest dla uczniów słabowidzących i niewidomych. Mieszczą się tu: szkoła podstawowa, gimnazjum i liceum dla dzieci słabo widzących i niewidomych oraz zasadnicza szkoła zawodowa. W części łączącej dwie poprzednie mieści się kompleks sportowy z basenem i salą gimnastyczną, specjalnie dostosowanymi do potrzeb wychowanków Ośrodka, a także kuchnie wraz ze stołówkami i biblioteka. Ponieważ w Ośrodku, poza uczniami z Dąbrowy Górniczej, Zagłębia i Śląska, przebywają także dzieci z innych regionów Polski, zaprojektowano dla nich internat (dla około 100 osób) zapewniający komfortowe warunki. Z uwagi na zapewniony dowóz dzieci do Ośrodka, w osobnym obiekcie stanowiącym budynek zaplecza Zasadniczej Szkoły Zawodowej, znajdują się również garaże. Oprócz wzniesienia obiektu prace budowlane obejmowały zagospodarowanie terenu wokół ośrodka, wraz z elementami małej architektury, a także wykonanie zewnętrznej sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej oraz sieć wodociągową, wliczając w to przebudowę kanalizacji deszczowej przy ul. Swobodnej (przy której znajduje się Ośrodek), zewnętrzne instalacje elektryczne, kanalizację teletechniczną, przyłącza gazu, drogi wewnętrzne i ciągi piesze, parkingi, boiska sportowe. W projekcie uwzględniono również remont ul. Swobodnej wraz z chodnikami i miejscami postojowymi. Sam okres budowy trwał od 27 lipca 2010r. do 8 lutego 2013r., natomiast 18 lutego wydane zostało pozwolenie na użytkowanie obiektu. Szerokie i specjalnie oznaczone korytarze, a także jasno oświetlone sale i inne wnętrza we wszystkich trzech częściach Ośrodka zostały zaprojektowane z myślą o niedowidzących i niewidomych uczniach, a także ich niepełnosprawnych kolegach i koleżankach. W Ośrodku uczniowie korzystają nie tylko z sal lekcyjnych, ale także z basenu oraz dwóch sal gimnastycznych z bezpośrednim wyjściem na tereny sportowe (trzy boiska oraz plac zabaw), wyposażonych m.in. w materace, drabinki i drążki do przeciągania, ściankę do wspinaczki, ławeczki do ćwiczeń mięśni grzbietu i brzucha, 3-stanowiskowy atlas do ćwiczeń, zestaw do gimnastyki korekcyjnej, zestaw do koordynacji pracy rąk i nóg. Do dyspozycji mają też: po dwie pracownie logoterapii, terapii pedagogicznej, języków obcych, przysposobienia do zawodu, pracownie komputerowe oraz pracownię surdopedagogiki, tyflopedagogiki (pracownia bazująca na stymulacji dźwiękami z otoczenia, technika wspomagająca naukę orientacji przestrzennej), Tomatisa (terapia audio- i psycholingwistyczna, stymulująca uwagę słuchową dziecka, a w rezultacie wzmacniająca potencjał biologiczny; trening słuchowy, wykorzystujący muzykę klasyczną), arteterapii (terapia przez sztukę, zajęcia mające na celu rozwój manualny, estetyczny i artystyczny uczniów), pracownię EEG biofeedback (poprawa funkcjonowania mózgu, efektywności pamięci, zapamiętywania, kojarzenia, a także wyciszenie; terapia stosowana u dzieci z nadpobudliwością ruchową ADHD, ADD, cechami zespołu Aspergera, zaburzeniami emocjonalnymi i lękowymi, zaburzeniami mowy, zaburzeniami uczenia się i zachowania), rewalidacji (usprawnianie zaburzonych funkcji, wyrównywanie deficytów rozwojowych, korekcja mikrozaburzeń), czy nauki pisma Braile’a, a także gabinet psychologiczny i salę doświadczania świata. Ta ostatnia jest wykorzystywana w pracy jednostki Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka i wyposażona została w łóżko wodne, projektor Solar 250 z tarczami, kulę lustrzaną, tarczę obrotową, wodospad światłowodów z lustrem, urządzenie do aromatoterapii, panel świetlny sterowany głosem, ścieżkę fakturową, huśtawkę, materace oraz materiały do stymulacji polisensorycznej. Wszystkie te urządzenia zapewniają wszechstronną stymulację poznawczą na poziomie sensorycznym, która wspiera rozwój małych podopiecznych. Dodatkowo, prowadzone są zajęcia w sali do neuroterapii, która przeznaczona jest do prowadzenia kinezyterapii miejscowej i ogólnej dla dzieci korzystających z Wczesnego Wspomagania Rozwoju, w wieku 0 – 7 lat. W sali do fizykoterapii wykorzystuje się nowoczesną aparaturę, taką jak laser biostymulujący – Polaris 2, dwukanałowy elektrostymulator używany w elektroterapii, lampy do terapii światłem, łóżko z obręczą magnetyczną – Magner Plus wymagane do przeprowadzania sesji magnetoterapii, oraz jedno z nielicznych tego typu urządzeń w Polsce – korzystający z ciekłego azotu aparat do krioterapii FROOZER. Ponadto zajęcia odbywają się w sali do fizjoterapii i hydroterapii, w której zabiegi prowadzone są przy pomocy dwóch nowoczesnych wanien z panelem elektronicznym pozwalającym na ustawienie łącznego czasu trwania zabiegu, czasu pracy poszczególnej sekcji wanny, automatyczne wyłączenie urządzenia po skończonym zabiegu i zapisywania programów terapeutycznych. Całość dopełnia pracownia multimedialna, która może pełnić funkcję sali konferencyjnej - jest wyposażona w tablicę i projektor multimedialny, moduł językowy Mentor, wraz z dwunastoma stanowiskami przystosowanymi do nauki języków oraz dotykowy panel sterowania, a także specjalistyczne poradnie medyczne i centrum szkoleniowe dla nauczycieli i rehabilitantów. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej wyróżnia się żywą kolorystyką na zewnątrz i w środku obiektu. Przyjazną atmosferę, tak bardzo potrzebną podczas rehabilitacji, tworzy również wiele szczegółów, które często nie są widoczne na pierwszy rzut oka. Z pozoru nieistotne, zostały zaprojektowane tak, aby dzieci i młodzież przebywająca w Ośrodku mogły się czuć dobrze i bezpiecznie, tak jak w domu. Tę funkcję spełniają takie elementy jak kolorowe grafiki w pomieszczeniach, kafelki ułożone w zabawne wzory, urządzenia na placu zabaw, wzorzyste firanki w pokojach w internacie, czy wielobarwne osłonki grzejników w pomieszczeniach. Nawet hydranty na terenie Ośrodka są pokryte wesołymi grafikami ukazującymi uśmiechnięte postacie. Wykorzystana paleta barw nie przeszkadza w pracy i w nauce, nie są to barwy pstrokate, dzięki czemu nadają szczególny klimat całemu Ośrodkowi realizując cele projektantów, czyli uzyskanie przestrzeni przyjaznej uczniom. Dąbrowska placówka jest jednym z najnowocześniejszych ośrodków w Polsce i jedynym w województwie śląskim. Może objąć opieką dzieci i młodzież słabo widzące i niewidome oraz dzieci i młodzież z dysfunkcją ruchu, w sumie prawie 500 osób. Obiekt doskonale dostosowany został do potrzeb edukacyjnych oraz opiekuńczych użytkowników - niepełnosprawnych uczniów, sprzyja pracy i nauce z wykorzystaniem nowatorskich metod, prawidłowemu rozwojowi podopiecznych. Profesjonalna kadra pedagogiczna ma możliwość wykorzystania w pełni swego potencjału i potencjału uczniów. Wiele z wymienionych urządzeń wykorzystywanych podczas zabiegów, w które wyposażony jest ośrodek stanowi novum i dysponują nimi tylko nieliczne placówki w Polsce. Ośrodek został zaprojektowany tak, aby jak najlepiej odpowiadać potrzebom wychowanków tego typu placówki. Zostały one uwzględnione w fazie projektowania budynków, a także znajdujących się w nich pomieszczeń użytkowych, pracowni i sal lekcyjnych, czy kompleksu sportowego. W trakcie prac nad koncepcją placówki, prowadzone były konsultacje zarówno z kadrą pedagogiczną, rehabilitantami oraz uczniami i stowarzyszeniami działającymi na rzecz niepełnosprawnych podopiecznych ośrodka. Współpracowano również z innymi ośrodkami dla dzieci słabo widzących i niewidomych z całej Polski, między innymi z ośrodkiem w Warszawie – Laskach, Bydgoszczy, Krakowie i Wrocławiu. Podczas tych wizyt obecni byli dyrektorzy dąbrowskich szkół, konsultanci ze strony wykonawcy, firmy Budimex S.A., główny projektant – mgr inż. Halina Piotrowska-Hirszberg oraz I Zastępca Prezydenta Miasta, pan Henryk Zaguła. Kompleksowe podejście projektantów do przedsięwzięcia, czyli stworzenie miejsca, które spełnia potrzeby dzieci i młodzieży na każdym etapie ich rozwoju – od narodzin poprzez naukę w przedszkolu i szkole podstawowej aż do ukończenia edukacji na poziomie liceum, bądź też szkoły zawodowej, sprawia że Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Dąbrowie Górniczej jest jedynym, który wychowuje, rozwija i uczy osoby niepełnosprawne w tak szerokim zakresie.