Jak wiele innych miast Górnego Śląska, również miasto Katowice jest historycznie ściśle powiązane z przemysłem ciężkim i górnictwem stanowiącymi kulturowo-historyczny kręgosłup regionu. Powstałe w ten sposób charakterystyczne nienaturalne krajobrazy, budynki i kompleksy przemysłowe, zakorzenione w zbiorowej świadomości jako niepowtarzalne, tworzą kolektywną tożsamość, stanowiąc z drugiej strony wyzwania z budowlanego punktu widzenia. W przypadku Katowic sytuacja jest o tyle specyficzna, iż zlikwidowana kopalnia węgla kamiennego zlokalizowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie centrum miasta. Tworzy to z jednej strony szansę lokalnego urbanistycznego i krajobrazowego zaakcentowania terenu miejskiego, z drugiej strony możliwe staje się zainicjowanie swoistego projektu-impulsu dla przyszłościowego postindustrialnego przekształcania podobnych obszarów. Projekt Muzeum stanowi w tym kontekście punkt wyjścia dla z pewnością długofalowej i zrównoważonej rewitalizacji obszernego, centralnie położonego terenu miejskiego.

Koncepcja opiera się na zaproponowaniu obszernej powierzchni dla funkcji muzealnych przy minimalnej ingerencji w otoczenie. Funkcje Muzeum oraz przyszłego Centralnego Holu Kwartału Muzeów zlokalizowane są w nawiązaniu do dawnego znaczenia terenu w całości pod ziemią. Na zewnątrz widoczne są jedynie przeszklone kubatury przeznaczone dla funkcji administracji, wejść oraz doświetlenia i wentylacji przestrzeni podziemnych. Są one urbanistycznie tak rozmieszczone, aby harmonizowały z układem obiektów istniejących. Wraz z nowo utworzoną siecią ścieżek, placów oraz terenów zielonych powstaje w ten sposób publiczny park miejski. Projekt obejmuje także adaptację dwóch budynków istniejących odpowiednio na funkcje restauracji oraz pracowni muzealnych. Wieża wyciągowa szybu „Warszawa” staje się dostępna dla zwiedzających dzięki dobudowaniu windy oraz uzupełnieniu klatki schodowej, oferując widok na szeroką panoramę Katowic.